Thuốc tiêu sợi huyết điều trị tai biến mạch máu não và những điều cần biết

Thuốc tiêu sợi huyết là gì?

Phần lớn các trường hợp đột quỵ – khoảng 85% – là do nhồi máu não. Hiện nay, điều trị nhồi máu não chủ yếu dựa vào hai phương pháp phổ biến là: sử dụng thuốc tiêu huyết khối và can thiệp lấy huyết khối bằng dụng cụ cơ học. Trong đó, tiêm thuốc tiêu huyết khối mang lại hiệu quả cao nhất nếu thực hiện trong vòng 4,5 giờ đầu kể từ khi xuất hiện triệu chứng đầu tiên, còn lấy huyết khối bằng dụng cụ cơ học thường được chỉ định trong khung thời gian tối ưu là dưới 6 giờ.

Loại thuốc này có tác dụng phá vỡ cục máu đông gây tắc nghẽn trong mạch máu não – nguyên nhân chính dẫn đến đột quỵ do thiếu máu não. Các cục máu đông này chủ yếu được hình thành từ chất fibrin. Khi thuốc được đưa vào cơ thể, enzyme plasmin sẽ được kích hoạt để phân giải fibrin, từ đó làm tan huyết khối và khôi phục lưu lượng máu lên não.

Một trong những loại thuốc tiêu huyết khối thường dùng hiện nay là rTPA (Recombinant Tissue Plasminogen Activator), hay còn gọi là Alteplase. Thuốc này hoạt động bằng cách chuyển đổi plasminogen thành plasmin – enzyme có khả năng tiêu hủy cục máu đông hiệu quả. Đặc biệt, rTPA là loại thuốc duy nhất được Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) phê duyệt để điều trị đột quỵ thiếu máu não cấp tính trong khung thời gian 3 giờ từ khi triệu chứng khởi phát.

Thuốc tiêu sợi huyết có tác dụng phá vỡ cục máu đông gây tắc nghẽn trong mạch máu não 

Công dụng của thuốc tiêu sợi huyết

Thuốc tiêu sợi huyết rTPA (tên hoạt chất: Alteplase) được xem là một trong những phương pháp điều trị hiệu quả nhất cho đột quỵ do nhồi máu não. Khi được sử dụng đúng thời điểm, thuốc có khả năng cải thiện chức năng vận động, giảm tỷ lệ tàn tật và tăng cơ hội phục hồi cho người bệnh sau cơn đột quỵ.

Hiệu quả cao nhất đạt được nếu thuốc được tiêm trong vòng 3 giờ đầu tiên kể từ khi các dấu hiệu đầu tiên của đột quỵ xuất hiện. Việc chậm trễ trong điều trị sẽ làm giảm đáng kể tác dụng của thuốc và tăng nguy cơ tổn thương não không thể phục hồi, do đó càng đưa bệnh nhân đến bệnh viện sớm, kết quả càng khả quan.

Theo các nghiên cứu lâm sàng, nếu được điều trị trong "khung giờ vàng", tỷ lệ bệnh nhân không bị tàn tật hoặc chỉ gặp di chứng nhẹ tăng hơn 30%. Trong số đó, khoảng 13% có thể phục hồi chức năng vận động gần như hoàn toàn sau 3 tháng. Cứ 3 người được điều trị sớm bằng thuốc tiêu sợi huyết, sẽ có 1 người đạt kết quả tốt hơn so với nhóm không được can thiệp kịp thời. Ngoài ra, khoảng 1 trong 8 bệnh nhân có thể trở lại cuộc sống bình thường sau điều trị.

Thuốc tiêu sợi huyết thường dùng trong "thời gian vàng" khi phát hiện đột quỵ 

Các loại thuốc tiêu sợi huyết thường dùng hiện nay

Có nhiều loại thuốc tiêu huyết khối được áp dụng trong điều trị đột quỵ não, mỗi loại đều có cơ chế hoạt động và đặc điểm riêng biệt:

- Streptokinase: Là một enzyme được chiết xuất từ vi khuẩn C ß-Hemolytic streptococci, có tác dụng hình thành phức hợp với plasmin để chuyển plasminogen thành plasmin, từ đó giúp phân hủy cục máu đông. Tuy nhiên, do nguy cơ chảy máu cao, Streptokinase hiện không còn được sử dụng trong điều trị.

- Urokinase: Là một glycoprotein được chiết xuất từ thận người, không gây phản ứng dị ứng như Streptokinase, vì là một chất nội sinh tự nhiên.

- rtPA (Alteplase): Được sản xuất từ tế bào nội mô, với thời gian bán hủy ngắn và khả năng gắn kết mạnh mẽ với fibrin, kích thích hoạt động của fibrinolysin để phân hủy máu đông. Đây là loại thuốc duy nhất được FDA phê duyệt cho điều trị nhồi máu não cấp.

- Reteplase, Tenecteplase, Destmoteplase: Những thuốc này có thời gian bán hủy dài hơn so với rtPA và trong các nghiên cứu sơ bộ cho thấy kết quả tiềm năng tốt. Tuy nhiên, các thuốc này vẫn đang trong giai đoạn thử nghiệm và chưa được sử dụng rộng rãi.

Streptokinase được kê đơn trong các trường hợp đột quỵ nhồi máu não 

Thuốc tiêu sợi huyết được chỉ định dùng cho đối tượng nào?

Loại thuốc này thường được chỉ định trong các trường hợp cụ thể như sau:

- Người bệnh từ 18 tuổi trở lên.

- Được chẩn đoán mắc đột quỵ thiếu máu não cấp với mức độ từ nhẹ đến trung bình, thường được đánh giá qua thang điểm NIHSS từ 4 đến 22.

- Thời gian khởi phát triệu chứng không quá 4,5 giờ. Tuy nhiên, hiệu quả tối ưu đạt được nếu điều trị trong vòng 3 giờ đầu sau khi xuất hiện dấu hiệu đột quỵ.

- Không có xuất huyết não trên hình ảnh chẩn đoán như CT hoặc MRI. Vì đây là loại thuốc làm tan máu đông, nên không được sử dụng nếu có bằng chứng chảy máu trong não.

Đối tượng được chỉ định dùng thuốc tiêu sợi huyết 

Thuốc tiêu sợi huyết chống chỉ định trong trường hợp nào?

Mặc dù thuốc tiêu sợi huyết là một phương pháp hiệu quả trong điều trị đột quỵ do nhồi máu não, tuy nhiên không phải trường hợp nào cũng có thể áp dụng. Một số tình huống sau đây khiến việc dùng thuốc này trở nên không an toàn hoặc bị chống chỉ định:

- Thời gian can thiệp vượt giới hạn: Nếu đã quá 4,5 giờ kể từ lúc các dấu hiệu đột quỵ xuất hiện hoặc không xác định được thời điểm khởi phát triệu chứng, việc sử dụng thuốc có thể không còn hiệu quả và tiềm ẩn rủi ro cao.

- Có biểu hiện co giật trong lúc xảy ra đột quỵ: Những trường hợp này cần được phân biệt rõ nguyên nhân trước khi dùng thuốc tiêu huyết khối.

- Kết quả chụp CT sọ não cho thấy xuất huyết, hoặc có dấu hiệu nghi ngờ xuất huyết dưới nhện, dù hình ảnh ban đầu không rõ ràng, vẫn là yếu tố loại trừ.

- Tổn thương nhồi máu lan rộng, chiếm trên 1/3 bán cầu đại não, là yếu tố nguy cơ dẫn đến biến chứng chảy máu nghiêm trọng nếu dùng thuốc tiêu sợi huyết.

- Điểm số NIHSS quá cao (trên 22 điểm), phản ánh mức độ đột quỵ nặng, thường không phù hợp để sử dụng thuốc do nguy cơ biến chứng cao hơn lợi ích.

- Tiền sử y khoa có yếu tố nguy cơ cao như từng bị đột quỵ, phẫu thuật sọ não, hoặc chấn thương đầu nghiêm trọng trong vòng 3 tháng trở lại.

- Tiền sử xuất huyết não, chảy máu đường tiêu hóa hoặc đường tiết niệu gần đây cũng là những yếu tố cần cân nhắc kỹ trước khi điều trị.

- Bệnh lý nội sọ như dị dạng mạch máu, phình động mạch não, hay các vấn đề liên quan đến huyết áp quá cao hoặc đường huyết không kiểm soát được.

- Đang điều trị thuốc chống đông máu hoặc có chỉ số đông máu bất thường, làm tăng nguy cơ chảy máu nghiêm trọng khi dùng thuốc tiêu sợi huyết.

- Chỉ số huyết áp và đường huyết nằm ngoài giới hạn an toàn: Những người có huyết áp tăng quá mức hoặc đường huyết quá thấp/quá cao tại thời điểm thăm khám thường không đủ điều kiện để điều trị bằng thuốc tiêu sợi huyết.

Quy trình điều trị nhồi máu não bằng thuốc tiêu sợi huyết

Thuốc tiêu sợi huyết được sử dụng như sau:

- Điều trị qua tĩnh mạch (IV): 

+ Thuốc Alteplase được sử dụng với liều 0.9mg/kg, tối đa không quá 90mg.

+ 10% liều sẽ được tiêm nhanh vào tĩnh mạch trong 1 phút, phần còn lại sẽ được truyền qua tĩnh mạch trong khoảng 1 giờ.

+ Sau khi tiêm, bệnh nhân sẽ được chuyển tới khoa điều trị tích cực hoặc đơn vị đột quỵ để theo dõi chặt chẽ.

+ Chụp cắt lớp vi tính (CT) sau 24 giờ, nếu không có dấu hiệu xuất huyết, có thể bắt đầu sử dụng thuốc chống kết tập tiểu cầu.

- Điều trị qua động mạch (IA): 

+ Đây là phương pháp cung cấp thuốc trực tiếp vào vùng cục máu đông, giúp hạn chế tác dụng phụ toàn thân và có thể theo dõi hiệu quả tái thông mạch trực tiếp.

+ Tuy nhiên, phương pháp này phức tạp hơn và chỉ được thực hiện ở một số bệnh viện chuyên khoa, nên tỉ lệ bệnh nhân được điều trị theo cách này thấp hơn so với phương pháp tĩnh mạch.

+ Sau khi chụp DSA (angiogram), rtPA sẽ được bơm trực tiếp vào vùng tắc nghẽn và tiếp tục kiểm tra hiệu quả tái thông mạch.

Hiệu quả của thuốc tiêu huyết khối phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm thời gian bắt đầu điều trị từ khi triệu chứng xuất hiện, loại đột quỵ và tình trạng sức khỏe của bệnh nhân. Điều trị càng sớm càng giúp tăng cơ hội hồi phục.

Tạm kết

Mặc dù thuốc tiêu huyết có thể giúp cải thiện đáng kể tình trạng của bệnh nhân, nhưng rủi ro chảy máu là yếu tố cần xem xét kỹ lưỡng. Vì vậy, bác sĩ sẽ đánh giá cẩn thận mỗi trường hợp bệnh nhân để quyết định xem thuốc có phù hợp hay không, nhằm đảm bảo an toàn và hiệu quả tối ưu trong điều trị.

ĐẶT MUA KHUNG TRÚC ĐAN

Giá bán lẻ

Hộp 60 viên: 300.000Đ/HỘP

Họ và tên(*)

Số điện thoại*

Địa chỉ nhận hàng*

Sản phẩm	Đơn giá	Số lượng	Thành tiền
Khung Trúc Đan hộp 60 viên	300.000		0
Giá này chưa bao gồm chi phí vận chuyển. Nếu có, Chúng tôi sẽ xác nhận đơn hàng với Quý khách qua điện thoại. Trân trọng cảm ơn		Tổng	0

Tư vấn cước miễn phí:

Hotline: 0975.857.257

Đặt mua