Điểm danh 5 loại đột quỵ lỗ khuyết và cách chẩn đoán mới nhất hiện nay

Đột quỵ lỗ khuyết là gì?

Về bản chất, đột quỵ lỗ khuyết là hiện tượng hoại tử các mô não do sự tắc nghẽn của các mạch máu cực nhỏ (đường kính thường nhỏ hơn 0,5mm), xuất phát từ các động mạch lớn như động mạch não giữa, đa giác Willis hoặc động mạch nền. Những vùng tổn thương này thường có kích thước dưới 15mm.

Không phải mọi tổn thương nhỏ trong não đều được xếp vào nhóm đột quỵ lỗ khuyết. Để chẩn đoán chính xác, cần loại trừ các nguyên nhân khác dẫn đến nhồi máu não nhỏ lẻ.

Theo số liệu từ Viện Y tế Quốc gia, khoảng 20% các ca đột quỵ do thiếu máu cục bộ là đột quỵ lỗ khuyết. Trong khi phần lớn các đột quỵ thiếu máu xảy ra ở vùng vỏ não do tắc nghẽn các mạch máu lớn, thì ở các vùng sâu trong não, nơi có các tiểu động mạch nhỏ, nguy cơ hình thành huyết khối cũng rất cao do cấu trúc mạch máu mong manh và dễ tổn thương.

Một số trường hợp đột quỵ lỗ khuyết có thể diễn ra âm thầm mà không biểu hiện triệu chứng rõ ràng, trong khi đó, có người lại gặp phải nhiều ổ nhồi máu nhỏ cùng lúc, dẫn đến những hậu quả lâu dài như suy giảm nhận thức, rối loạn vận động hoặc mất trí nhớ.

Đặc biệt, khi đột quỵ lỗ khuyết xảy ra ở người lớn tuổi, nguy cơ biến chứng nặng nề sau đột quỵ sẽ càng gia tăng.

Hình ảnh đột quỵ lỗ khuyết (nhồi máu não lỗ khuyết) 

Điểm danh 5 loại đột quỵ lỗ khuyết phổ biến

Hiện nay, đột quỵ lỗ khuyết được phân thành 5 thể lâm sàng điển hình, mỗi thể có biểu hiện triệu chứng tương đối khác nhau tùy vào vùng não bị ảnh hưởng. Cụ thể như sau:

1. Dạng liệt vận động nửa người đơn thuần

Liệt vận động nửa người đơn thuần là thể thường gặp nhất trong nhóm các đột quỵ lỗ khuyết, chiếm khoảng 45–57% số ca. Hội chứng này đặc trưng bởi tình trạng yếu hoặc liệt vận động ở một bên cơ thể, có thể bao gồm tay, chân, hoặc kết hợp cả hai. Trong một số trường hợp, liệt có thể xuất hiện thêm ở vùng mặt, nhưng không phải lúc nào cũng xảy ra đồng thời.

Tùy vào vị trí tổn thương và mức độ tắc nghẽn mạch máu, biểu hiện liệt có thể hoàn toàn hoặc chỉ một phần. Thống kê cho thấy khoảng 50% trường hợp bị liệt đồng đều ở tay và chân, 29% chỉ ảnh hưởng đến tay và mặt, và 18% xảy ra ở một chi đơn lẻ.

Tổn thương trong thể đột quỵ này không giới hạn ở vùng bao trong như nhiều người lầm tưởng, mà có thể xuất hiện tại bất kỳ vị trí nào trên trục dẫn truyền vận động từ vỏ não xuống tủy sống. Triệu chứng vận động có thể xuất hiện đơn độc hoặc nối tiếp sau một cơn thiếu máu não thoáng qua.

Một dạng tiến triển được gọi là hội chứng "cảnh báo bao trong" – thường thể hiện trên hình ảnh CT sọ não như một dấu hiệu sớm của tình trạng nhồi máu tại bao trong. Nguyên nhân thường liên quan đến hiện tượng thiếu máu cục bộ tại các nhánh xuyên nhỏ, do sự hiện diện của huyết khối hoặc xơ vữa trong các mạch lớn như động mạch não giữa hoặc động mạch thân nền, dẫn đến rối loạn vận động rõ rệt.

Đột quỵ lỗ khuyết có thể gây liệt nửa người 

2. Dạng mất cảm giác đơn thuần

Dạng mất cảm giác đơn thuần chiếm khoảng 7–18% trong tổng số các ca đột quỵ lỗ khuyết. Biểu hiện điển hình là cảm giác tê bì, giảm hoặc mất hoàn toàn cảm giác ở một bên cơ thể – thường gặp ở tay, chân và mặt – mà không có dấu hiệu yếu liệt hay triệu chứng liên quan đến vỏ não.

Tình trạng này chủ yếu xuất phát từ tổn thương tại vùng đồi thị – trung tâm tiếp nhận và xử lý tín hiệu cảm giác từ khắp các bộ phận của cơ thể. Những cảm giác có thể bị rối loạn bao gồm xúc giác, cảm nhận nhiệt độ, cảm giác đau, đôi khi còn ảnh hưởng đến thị lực, thính giác hoặc vị giác.

3. Đột quỵ lỗ khuyết cảm giác - vận động

Đây là dạng đột quỵ chiếm khoảng 15–20% trong nhóm đột quỵ lỗ khuyết, biểu hiện bằng sự kết hợp giữa yếu nửa người và rối loạn cảm giác cùng bên – bao gồm mặt, tay và chân – mà không đi kèm các triệu chứng vỏ não như rối loạn ngôn ngữ hoặc thị giác phức tạp.

Nguyên nhân là do đồng thời tổn thương hai vùng chức năng: bao trong (liên quan đến vận động) và đồi thị (liên quan đến cảm giác). Kết quả là người bệnh vừa mất cảm giác vừa bị yếu vận động ở cùng một bên cơ thể. Sự kết hợp này giúp phân biệt thể đột quỵ này với các loại đột quỵ khác thường chỉ ảnh hưởng đơn lẻ đến cảm giác hoặc vận động.

Đột quỵ lỗ khuyết gây mất khả năng vận động 

4. Hội chứng liệt nửa người kèm mất phối hợp (thất điều)

Dạng đột quỵ lỗ khuyết này thường biểu hiện bằng sự yếu liệt ở một bên cơ thể đi kèm với hiện tượng mất điều hòa vận động, đặc biệt ở tay hoặc chân cùng bên. Tỷ lệ mắc dao động từ 3% đến 18% trong tổng số các trường hợp. Trong nhiều trường hợp, cảm giác mất kiểm soát vận động gây khó chịu và phiền toái hơn cả tình trạng yếu cơ. Điều đáng chú ý là hội chứng này hiếm khi tác động đến vùng mặt.

5. Hội chứng rối loạn phát âm – bàn tay vụng về

Đây là một thể hiếm gặp trong nhóm đột quỵ lỗ khuyết, chỉ xuất hiện ở khoảng 2% đến 6% số ca. Người mắc hội chứng này thường gặp khó khăn trong việc nói (khó phát âm rõ ràng), đồng thời có biểu hiện vụng về khi sử dụng tay ở một bên cơ thể. Mặc dù lực cơ tay vẫn được bảo toàn, người bệnh có thể gặp trở ngại khi thực hiện các thao tác tinh tế như viết chữ, thắt dây giày hay chơi nhạc cụ. Sự thiếu chính xác trong cử động là đặc điểm nổi bật nhất của thể đột quỵ này.

Cách chẩn đoán đột quỵ lỗ khuyết hiện nay

Theo thống kê, khoảng 40% bệnh nhân bị đột quỵ lỗ khuyết từng trải qua một cơn thiếu máu não thoáng qua trước đó. Gần 50% trường hợp khởi phát với các biểu hiện của nhồi máu não do xơ vữa động mạch, sau đó các triệu chứng tiến triển nặng dần theo thời gian.

Tình trạng này chủ yếu xảy ra ở người cao tuổi, đặc biệt là từ 60 tuổi trở lên, và thường liên quan đến tiền sử tăng huyết áp. Điều đặc biệt là bệnh nhân thường không có các biểu hiện như đau đầu, buồn nôn hay rối loạn thị lực – vốn là các triệu chứng điển hình của một số dạng đột quỵ khác.

Để xác định chính xác tình trạng đột quỵ lỗ khuyết, bác sĩ sẽ dựa vào các yếu tố nguy cơ và biểu hiện lâm sàng để chỉ định các kỹ thuật chẩn đoán phù hợp. Các phương pháp hình ảnh học như chụp CT sọ não hoặc chụp cộng hưởng từ MRI não – mạch não đóng vai trò then chốt trong việc phát hiện tổn thương nhỏ nằm sâu trong nhu mô não. Bên cạnh đó, để loại trừ các nguyên nhân khác, có thể cần thêm một số xét nghiệm hỗ trợ chuyên sâu.

Việc điều trị sẽ được cá thể hóa dựa trên mức độ nghiêm trọng và nguyên nhân nền. Có thể bao gồm sử dụng thuốc chống đông, thuốc kháng kết tập tiểu cầu, hoặc trong một số trường hợp đặc biệt có thể cân nhắc can thiệp ngoại khoa.

Tạm kết

Hy vọng những thông tin trên giúp bạn hiểu rõ hơn về đột quỵ lỗ khuyết khởi phát và phương pháp chẩn đoán. Nếu xuất hiện bất kỳ dấu hiệu nghi ngờ nào, dù chỉ kéo dài vài phút, hãy nhanh chóng đưa người bệnh đến cơ sở y tế gần nhất.

ĐẶT MUA KHUNG TRÚC ĐAN

Giá bán lẻ

Hộp 60 viên: 300.000Đ/HỘP

Họ và tên(*)

Số điện thoại*

Địa chỉ nhận hàng*

Sản phẩm	Đơn giá	Số lượng	Thành tiền
Khung Trúc Đan hộp 60 viên	300.000		0
Giá này chưa bao gồm chi phí vận chuyển. Nếu có, Chúng tôi sẽ xác nhận đơn hàng với Quý khách qua điện thoại. Trân trọng cảm ơn		Tổng	0

Tư vấn cước miễn phí:

Hotline: 0975.857.257

Đặt mua