Rối loạn mỡ máu: “Thủ phạm” âm thầm gây đột quỵ ít người biết
Mỡ máu cao – Thủ phạm âm thầm dẫn đến đột quỵ
Tình trạng rối loạn mỡ máu, hay còn gọi là rối loạn chuyển hóa lipid, xảy ra khi nồng độ chất béo trong máu – đặc biệt là cholesterol và triglyceride – vượt quá ngưỡng cho phép. Khi mỡ tích tụ lâu ngày, chúng bám vào thành mạch và hình thành các mảng xơ vữa. Những mảng này khiến lòng mạch hẹp dần, cản trở lưu thông máu, thậm chí có thể gây tắc nghẽn hoàn toàn.
Theo các chuyên gia y khoa, rối loạn lipid máu là một trong những yếu tố nguy cơ hàng đầu gây ra đột quỵ. Nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng tình trạng này có liên quan đến hơn 50% các ca bệnh mạch vành và gần 20% các trường hợp đột quỵ. Người có mức cholesterol cao nếu không được điều trị kịp thời có thể đối mặt với biến chứng như: xơ vữa động mạch, huyết áp cao, bệnh tim mạch và đột quỵ.
Thống kê toàn cầu cho thấy, mỗi năm có khoảng 4,4 triệu ca tử vong liên quan đến bệnh lý tim mạch và tai biến mạch máu não. Điều này khẳng định: mặc dù cholesterol là chất cần thiết cho cơ thể, nhưng nếu mất kiểm soát, nó lại trở thành “kẻ thù giấu mặt” đe dọa sức khỏe và tính mạng.
Rối loạn mỡ máu gây nhiều biến chứng nguy hiểm
Triệu chứng rối loạn chuyển hóa mỡ máu – Những dấu hiệu âm thầm dễ bỏ qua
Rối loạn mỡ máu thường được gọi là “kẻ thù thầm lặng” bởi các triệu chứng ban đầu rất mờ nhạt, thậm chí gần như không xuất hiện. Phần lớn người bệnh chỉ phát hiện ra mình đang gặp vấn đề về mỡ máu khi đi khám sức khỏe hoặc làm xét nghiệm định kỳ. Khi các chỉ số mới tăng nhẹ, chất béo chưa tích tụ trong thành mạch thì rất khó để nhận biết. Tuy nhiên, nếu mỡ máu tăng cao kéo dài, các mảng bám bắt đầu hình thành và làm hẹp lòng mạch, cơ thể sẽ phát ra những tín hiệu bất thường.
Dưới đây là những biểu hiện của rối loạn chuyển hóa mỡ máu:
- Cảm giác đau tức ngực hoặc khó thở, cơn đau có thể xuất hiện bất chợt, không cố định, thậm chí khi bạn chỉ đứng lên ngồi xuống nhẹ nhàng.
- Chóng mặt, hoa mắt – đặc biệt khi thay đổi tư thế hoặc vận động nhẹ.
- Cảm giác tê bì ở tay chân, đặc biệt ở các đầu ngón tay, chân.
- Ở một số người, nhịp tim có thể đập nhanh bất thường.
Một số triệu chứng ít gặp hơn nhưng không nên xem nhẹ bao gồm: khó ngủ, buồn nôn, nôn ói, đổ mồ hôi lạnh mà không rõ nguyên nhân. Những dấu hiệu này có thể xuất hiện khi cơ thể đang gặp áp lực do hệ tuần hoàn bị rối loạn nghiêm trọng.
Dù biểu hiện không rầm rộ, nhưng rối loạn mỡ máu lại có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm như đột quỵ, nhồi máu cơ tim. Vì vậy, nếu bạn thuộc nhóm có nguy cơ cao – như thừa cân, ít vận động, hút thuốc, huyết áp cao hoặc có tiền sử bệnh tim mạch – đừng chờ đến khi triệu chứng rõ rệt mới hành động. Việc kiểm tra sức khỏe định kỳ và điều chỉnh lối sống kịp thời chính là chìa khóa giúp bảo vệ hệ tim mạch của bạn.
Một số triệu chứng nhận biết rối loạn mỡ máu
Những nguyên nhân dẫn đến rối loạn mỡ máu
Rối loạn lipid máu – hay còn gọi là mỡ máu cao – có thể bắt nguồn từ hai nhóm nguyên nhân chính: yếu tố di truyền (nguyên phát) và yếu tố từ lối sống hoặc bệnh lý nền (thứ phát).
1. Rối loạn lipid máu nguyên phát (do di truyền)
Trường hợp này thường liên quan đến sự bất thường trong cấu trúc gen, làm tăng quá trình tổng hợp các chất béo như cholesterol và triglyceride trong máu, đồng thời làm giảm khả năng đào thải chúng. Hậu quả là nồng độ chất béo trong máu vượt quá mức an toàn.
Tình trạng rối loạn mỡ máu nguyên phát thường được phát hiện ở trẻ em hoặc người trẻ tuổi, và không nhất thiết đi kèm với béo phì. Một số biểu hiện đặc trưng có thể bao gồm:
- Tăng triglyceride do di truyền: Dù người bệnh không thừa cân, nhưng vẫn có thể xuất hiện gan to, lách to, thiếu máu, giảm tiểu cầu, viêm tụy cấp gây đau bụng dữ dội.
- Rối loạn lipid hỗn hợp di truyền: Một số gia đình có nhiều người mắc tình trạng này do di truyền, với các dấu hiệu như béo phì, xuất hiện ban vàng trên da, kháng insulin, đái tháo đường type 2, tăng acid uric trong máu.
2. Rối loạn lipid máu thứ phát (do lối sống, bệnh lý hoặc thuốc)
Đây là dạng phổ biến hơn, xuất phát từ thói quen sinh hoạt không lành mạnh hoặc các vấn đề sức khỏe nền. Các yếu tố điển hình bao gồm:
- Ăn quá nhiều thực phẩm chứa chất béo bão hòa, đồ chiên rán, thức ăn nhanh.
- Lạm dụng rượu bia, hút thuốc lá.
- Thiếu vận động thể chất, lối sống tĩnh tại.
Nguyên nhân chính gây rối loạn mỡ máu
Ngoài ra, tình trạng này còn có thể phát sinh do ảnh hưởng từ một số bệnh lý hoặc thuốc điều trị:
- Bệnh tiểu đường: Làm giảm hoạt động của enzyme lipoprotein lipase, khiến triglyceride tăng cao.
- Hội chứng Cushing: Làm chậm quá trình phân giải lipoprotein, dẫn đến ứ đọng mỡ trong máu.
- Dùng estrogen ở phụ nữ: Tăng tổng hợp lipoprotein tỷ trọng rất thấp (VLDL), từ đó làm tăng triglyceride.
- Lạm dụng rượu bia: Gây tích tụ acid béo trong gan, thúc đẩy gan sản xuất triglyceride và VLDL, dẫn đến gan nhiễm mỡ và suy giảm chức năng gan.
- Bệnh thận: Khi chức năng thận suy yếu, gan sẽ tăng sản xuất LDL và VLDL để bù đắp lượng protein bị mất qua nước tiểu, từ đó làm mỡ máu tăng cao.
Những đối tượng có nguy cơ cao mắc mỡ máu cao
Không phải ai cũng có nguy cơ mắc rối loạn lipid máu như nhau. Một số yếu tố sau có thể làm tăng khả năng mắc bệnh:
- Người thừa cân, béo phì.
- Người ít vận động thể chất hoặc có lối sống tĩnh tại.
- Những người sử dụng rượu bia, thuốc lá hoặc chất kích thích thường xuyên.
- Người có bệnh lý nền như tiểu đường type 2, suy giáp, bệnh thận hoặc gan mạn tính.
- Người cao tuổi – chức năng chuyển hóa chất béo suy giảm theo thời gian.
- Người có chế độ ăn nhiều chất béo bão hòa và chất béo chuyển hóa (trans fat).
- Người có tiền sử gia đình mắc rối loạn lipid máu – yếu tố di truyền.
- Phụ nữ sau mãn kinh – do sự thay đổi nội tiết làm tăng cholesterol xấu (LDL).
Phương pháp điều trị rối loạn mỡ máu
1. Sử dụng thuốc Tây trong điều trị rối loạn mỡ máu
Điều trị rối loạn lipid máu chủ yếu nhằm mục tiêu giảm mức độ lipid trong máu, đặc biệt là cholesterol và triglyceride. Mặc dù thuốc có vai trò quan trọng, nhưng việc thay đổi chế độ ăn uống và lối sống là yếu tố tiên quyết và phải được kết hợp với việc sử dụng thuốc để đạt hiệu quả tối ưu.
Các nhóm thuốc điều trị thường gặp bao gồm:
- Statin: Đây là nhóm thuốc phổ biến nhất trong điều trị mỡ máu cao, hoạt động bằng cách ức chế HMG-CoA reductase, một enzyme quan trọng trong việc sản xuất cholesterol tại gan. Statin giúp giảm LDL cholesterol (cholesterol xấu) và làm giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch.
- Fibrat: Nhóm thuốc này giúp giảm triglyceride và làm tăng mức cholesterol tốt (HDL).
- Omega-3 Fatty Acids: Các axit béo omega-3 có tác dụng làm giảm triglyceride trong máu.
- Chất cô lập acid mật: Nhóm thuốc này giúp giảm cholesterol bằng cách ngăn cản tái hấp thu acid mật trong ruột.
- Thuốc ức chế hấp thu cholesterol và axit nicotinic: Giúp giảm mức cholesterol và triglyceride.
Nếu statin không hiệu quả, bác sĩ có thể chỉ định các nhóm thuốc khác để hỗ trợ giảm cholesterol và triglyceride trong máu.
Thuốc điều trị mỡ máu dùng theo chỉ định của bác sĩ chuyên khoa
2. Điều trị mỡ máu bằng chế độ ăn uống và sinh hoạt
Một phương pháp điều trị toàn diện và bền vững là thay đổi chế độ ăn uống và thói quen sinh hoạt. Điều này giúp kiểm soát lượng chất béo nạp vào cơ thể, từ đó ngăn ngừa tình trạng mỡ máu cao. Cần thực hiện các biện pháp như sau:
- Hạn chế acid béo bão hòa: Chế độ ăn nên chứa ít hơn 10% acid béo bão hòa.
- Tổng lượng chất béo: Chỉ nên chiếm dưới 30% tổng năng lượng trong khẩu phần ăn.
- Hạn chế cholesterol: Mỗi ngày không nên tiêu thụ quá 300mg cholesterol.
- Tăng cường hoa quả tươi và ngũ cốc: Các thực phẩm này nên chiếm từ 55-60% khẩu phần ăn hàng ngày.
Áp dụng chế độ ăn này trong khoảng 6-12 tuần, nếu không thấy kết quả, cần giảm thêm lượng acid béo bão hòa xuống dưới 7% và giảm lượng cholesterol tiêu thụ xuống dưới 200mg/ngày.
- Giảm lượng calo: Đặc biệt đối với người béo phì, cần giảm calo mỗi ngày, mục tiêu giảm dưới 500 calo/ngày.
- Tập thể dục thường xuyên: Tập thể dục ít nhất 60 phút mỗi ngày giúp tăng cường mức cholesterol tốt (HDL) và giảm cholesterol xấu (LDL), đồng thời cải thiện sức khỏe tổng thể.
Thay đổi chế độ ăn uống và lối sống là điều cần thiết, dù mức độ rối loạn lipid máu của bạn là nhẹ hay nặng. Các biện pháp này không chỉ giúp kiểm soát mỡ máu mà còn ngăn ngừa nhiều bệnh lý nguy hiểm khác.
Chế độ ăn uống cải thiện rối loạn mỡ máu
Tạm kết
Rối loạn mỡ máu có thể dẫn đến nguy cơ đột quỵ, nhồi máu cơ tim bất ngờ. Nếu bạn đang có biểu hiện rối loạn mỡ máu hãy đến bệnh viện để được thăm khám, kiểm tra và điều trị càng sớm càng tốt.
-
Uống gì chống đột quỵ? Top thực phẩm nên ăn mỗi ngày
Mặc dù không thể loại bỏ hoàn toàn nguy cơ đột quỵ, chúng ta hoàn toàn có thể chủ động... -
FAST đột quỵ: Quy tắc đơn giản nhận biết ngay lập tức dấu hiệu cảnh báo đột quỵ
Quy tắc FAST được xem là bí quyết đơn giản phát hiện sớm các biểu hiện đột quỵ, giúp người... -
Đột quỵ có cứu được không? Lý giải từ bác sĩ chuyên khoa
Đột quỵ có cứu được không là câu hỏi rất nhiều người đang thắc mắc. Thực tế, khả năng sống... -
Bị tai biến mạch máu não có nên châm cứu không?
Tai biến mạch máu não đang gia tăng và trở thành vấn đề sức khỏe nghiêm trọng ở các quốc... -
Tai biến mạch máu não không nói được: Nguyên nhân và cách điều trị
Tai biến mạch máu não (đột quỵ) là một trong những tình trạng nghiêm trọng có thể xảy ra đột... -
Rối loạn mỡ máu: “Thủ phạm” âm thầm gây đột quỵ ít người biết
Rối loạn mỡ máu là một trong những nguyên nhân dẫn đến nhồi máu cơ tim, đột quỵ. Để hiểu... -
Co thắt mạch máu não và nguy cơ đột quỵ: Mối liên hệ bạn cần biết
Hiện tượng co thắt mạch máu não là một trong những nguyên nhân chính gây xuất huyết thứ phát ở... -
Top bài thuốc dân gian chữa thiếu máu não giúp tăng cường lưu thông máu não tự nhiên
Thiếu máu não là một trong những vấn đề sức khỏe phổ biến, ảnh hưởng đến nhiều người ở mọi... -
Bị tai biến mạch máu não nên ăn trái cây gì để hỗ trợ phục hồi não bộ?
Trong thời gian gần đây, số ca mắc tai biến mạch máu não (hay còn gọi là đột quỵ) ngày... -
Phương pháp tầm soát tai biến mạch máu não: Chìa khóa để bảo vệ não bộ
Đột quỵ não là một trong những mối nguy hiểm sức khỏe khiến nhiều người lo ngại, đặc biệt là...
- Trang chủ
- Sản phẩm
- Về chúng tôi
- Câu chuyện khách hàng
- Góc bệnh lý
- Tin tức tổng hợp
- Liên hệ
- Đặt hàng
- Thông tin sản phẩm
- Thành phần sản phẩm
- Công dụng sản phẩm
- Tai biến mạch máu não
- Thiểu năng tuần hoàn não
- Chế độ ăn uống tập luyện
- Tin tức sự kiện
- Câu hỏi thường gặp
- Câu chuyện khách hàng