Đột quỵ động mạch não giữa: Tất tần tật những điều cần biết

Đột quỵ động mạch não giữa xảy ra khi các dòng máu cung cấp cho não bị ngưng trệ đột ngột tại vùng động mạch não giữa – một trong những mạch máu quan trọng nhất nuôi dưỡng não bộ. Nếu không được phát hiện và xử trí kịp thời, các tế bào thần kinh có thể bị tổn thương không thể phục hồi, dẫn đến di chứng nghiêm trọng.

Động mạch não giữa là gì?

Não bộ được nuôi dưỡng bởi hệ thống động mạch phức tạp, trong đó có các động mạch não chia thành từng cặp nằm ở hai bán cầu. Động mạch não giữa (Middle Cerebral Artery – MCA) là nhánh lớn nhất của động mạch cảnh trong – mạch máu chính dẫn từ động mạch cảnh chung ở vùng cổ đi vào não.

Hệ tuần hoàn não đóng vai trò then chốt trong việc cung cấp oxy và dưỡng chất cho các tế bào thần kinh. Mỗi nhánh động mạch sẽ chịu trách nhiệm “chăm sóc” một vùng não riêng biệt. Trong đó, động mạch não giữa đảm nhiệm nuôi dưỡng nhiều cấu trúc quan trọng thông qua hai nhóm nhánh chính:

- Nhánh nông: Phân phối máu cho phần lớn bề mặt bên ngoài bán cầu đại não như 3/4 vùng dưới hồi trán, bề mặt ngoài của hồi trán ba, một nửa vùng ngoài của thùy trán, thùy đỉnh, thùy chẩm trước và vùng vỏ não thùy thái dương.

- Nhánh sâu: Còn gọi là động mạch thể vân bên (hay động mạch Charcot), cung cấp máu cho các cấu trúc sâu như bao trong, đồi thị, nhân bèo, nhân đuôi – những vùng đóng vai trò quan trọng trong điều khiển vận động, cảm giác và phối hợp hoạt động thần kinh trung ương.

Đột quỵ động mạch não giữa xảy ra khi mạch này bị tắc nghẽn hoặc tổn thương mà không do tác động ngoại lực, làm gián đoạn dòng máu lên não và gây ra các triệu chứng thần kinh đặc hiệu do mất chức năng vùng não tương ứng.

Đột quỵ động mạch não giữa

Cấu tạo động mạch não giữa

Vì sao xảy ra đột quỵ động mạch não giữa?

Với vai trò là một trong những mạch máu lớn và quan trọng nhất nuôi dưỡng não bộ, động mạch não giữa khi bị tổn thương sẽ kéo theo hậu quả nghiêm trọng. Ngay cả khi tình trạng tắc nghẽn chỉ xảy ra ở một nhánh nhỏ của mạch này, dòng máu lên não vẫn có thể bị cản trở và dẫn đến đột quỵ.

Phần lớn các ca đột quỵ tại động mạch não giữa là do cục máu đông từ nơi khác trong cơ thể di chuyển lên não, thường bắt nguồn từ tim hoặc động mạch cảnh. Khi cục huyết khối này mắc kẹt tại nhánh của động mạch não giữa, nó ngăn cản dòng máu giàu oxy đến nuôi các tế bào thần kinh.

Một số nhóm đối tượng có nguy cơ cao gặp tình trạng này bao gồm:

- Những người có tiền sử bệnh tim mạch như: tăng huyết áp, xơ vữa động mạch, rối loạn nhịp tim (rung nhĩ), các bất thường van tim như hẹp – hở van.

- Người mắc các bệnh lý làm tăng nguy cơ đột quỵ nói chung: tiểu đường, mỡ máu cao, lối sống ít vận động, hút thuốc lá, béo phì,…

Đột quỵ động mạch não giữa

Dấu hiệu nhận biết đột quỵ

Dấu hiệu cảnh báo đột quỵ động mạch não giữa

Đột quỵ ở vùng động mạch này có thể gây ra nhiều biểu hiện khác nhau, tùy vào mức độ tổn thương và vị trí tắc nghẽn. Một số triệu chứng thường gặp bao gồm:

- Tê bì hoặc yếu liệt nửa người, thường xảy ra ở tay, chân hoặc mặt cùng bên.

- Biểu hiện trên khuôn mặt: lệch nhân trung, miệng méo, mặt xệ một bên, mắt nhắm không kín.

- Khó khăn trong ngôn ngữ: nói ngọng, khó diễn đạt, quên từ, rối loạn phát âm hoặc không hiểu lời nói của người khác.

Ngoài ra, người bệnh cũng có thể gặp phải tình trạng mờ mắt, rối loạn cảm giác, mất thăng bằng hoặc đau đầu dữ dội. Đây đều là những dấu hiệu cần được xử trí cấp cứu càng sớm càng tốt để tránh các di chứng nặng nề về sau.

Chẩn đoán và điều trị đột quỵ động mạch não giữa

1. Phương pháp chẩn đoán

Việc xác định đột quỵ động mạch não giữa cần sự kết hợp giữa khám lâm sàng và các kỹ thuật cận lâm sàng hiện đại. Cụ thể:

- Khám thần kinh học: đánh giá chức năng vận động, cảm giác, ngôn ngữ để khoanh vùng tổn thương tại não.

- Điện tâm đồ (ECG): kiểm tra các bất thường trong hoạt động điện học của tim – nguyên nhân có thể hình thành cục máu đông gây đột quỵ.

- Chọc dịch tủy sống: được sử dụng khi nghi ngờ có xuất huyết dưới nhện hoặc đột quỵ dạng chảy máu.

- Xét nghiệm máu: giúp phát hiện các yếu tố nguy cơ như rối loạn lipid máu, tăng đường huyết, rối loạn đông máu hay sự hiện diện của các dấu hiệu viêm.

- Chụp CT (cắt lớp vi tính): phát hiện nhanh các ổ xuất huyết trong não hoặc các tổn thương khác như khối u, dị dạng mạch máu.

- Chụp cộng hưởng từ (MRI): cung cấp hình ảnh chi tiết vùng não bị tổn thương, hỗ trợ đánh giá mức độ thiếu máu và vùng mô não có khả năng phục hồi.

Tùy theo tình trạng cụ thể của bệnh nhân, bác sĩ có thể chỉ định thêm một số xét nghiệm khác để đảm bảo chẩn đoán chính xác và từ đó lựa chọn hướng điều trị phù hợp.

Đột quỵ động mạch não giữa

Hình ảnh tắc động mạch não giữa trái

2. Phương pháp điều trị đột quỵ động mạch não giữa

Điều trị đột quỵ tại động mạch não giữa cần triển khai khẩn cấp để giảm thiểu tổn thương thần kinh. Các phương pháp can thiệp phổ biến gồm:

- Ổn định chức năng sống: đảm bảo đường thở thông suốt, duy trì huyết áp và nhịp tim ổn định.

- Kiểm soát phù não và áp lực nội sọ: giúp ngăn chặn tổn thương lan rộng và bảo vệ vùng mô não còn sống.

- Điều chỉnh điện giải, đường huyết và thể tích dịch: ngăn ngừa biến chứng nội khoa trong giai đoạn cấp.

Phác đồ điều trị cụ thể sẽ phụ thuộc vào loại đột quỵ (do nhồi máu hay xuất huyết). Trong một số trường hợp nhồi máu, bệnh nhân có thể được chỉ định sử dụng thuốc tiêu sợi huyết (rtPA) nếu đến bệnh viện trong khung giờ vàng.

Sau giai đoạn cấp tính, quá trình phục hồi chức năng đóng vai trò then chốt trong việc giúp người bệnh cải thiện khả năng vận động, ngôn ngữ và sinh hoạt thường ngày. Các liệu pháp thường áp dụng bao gồm: Vật lý trị liệu, trị liệu ngôn ngữ, phục hồi chức năng,….

Thời gian hồi phục sẽ khác nhau tùy thuộc vào mức độ tổn thương, độ tuổi và thể trạng tổng thể. Có người hồi phục chỉ sau vài tháng, nhưng cũng có trường hợp mất nhiều năm để tái hòa nhập cộng đồng.

Dù vậy, vẫn có rất nhiều bệnh nhân hồi phục khả quan khi được điều trị sớm, phục hồi đúng cách và có tinh thần tích cực. Điều này cho thấy triển vọng hồi phục không chỉ phụ thuộc vào tổn thương não mà còn liên quan mật thiết đến sự kiên trì và hợp tác của người bệnh trong quá trình điều trị.

Tạm kết

Đột quỵ động mạch não giữa rất nguy hiểm, có thể gây tử vong đột ngột. Thời gian là yếu tố quyết định sự sống còn của mô não. Do đó, ngay khi xuất hiện những dấu hiệu nghi ngờ đột quỵ, cần đưa người bệnh đến bệnh viện càng sớm càng tốt.

ĐẶT MUA KHUNG TRÚC ĐAN

Giá bán lẻ

Hộp 60 viên: 300.000Đ/HỘP

Họ và tên(*)

Số điện thoại*

Địa chỉ nhận hàng*

Sản phẩm	Đơn giá	Số lượng	Thành tiền
Khung Trúc Đan hộp 60 viên	300.000		0
Giá này chưa bao gồm chi phí vận chuyển. Nếu có, Chúng tôi sẽ xác nhận đơn hàng với Quý khách qua điện thoại. Trân trọng cảm ơn		Tổng	0